Jakie są przyczyny i objawy zatorowości płucnej?
Zatorowość płucna jest stanem bezpośredniego zagrożenia życia, który wymaga natychmiastowej interwencji medycznej. Stan ten prowadzi do zaburzenia funkcji części płuc, a w niektórych przypadkach do ich martwicy. Częściej występuje u osób z przewlekłymi chorobami o zaawansowanym stopniu, zwłaszcza układu krążenia i oddechowego.
Dlaczego dochodzi do zatoru w płucach?
Zator płucny, a dokładniej zator tętnicy płucnej jest wywoływany gwałtownym zamknięciem światła tętnicy płucnej lub jednego z jej rozgałęzień przez materiał zatorowy, którym najczęściej jest skrzepnięta krew. Tętnice płucne odpowiadają za dostarczanie odtlenowanej krwi z prawej komory serca do płuc (tam krew ulega natlenowaniu). Zatorowość płucna w większości przypadków jest wynikiem zakrzepicy żył głębokich kończyn dolnych. Do zatoru dochodzi wówczas, gdy skrzeplina (zakrzepnięta krew) oderwie się od ściany żyły i przedostanie się wraz z prądem krwi do prawej części serca, a następnie do tętnicy płucnej, którą częściowo lub całkowicie zablokuje. Czynnikami ryzyka są: choroby układu krążenia (m.in. zastoinowa niewydolność krążenia, żylna choroba zakrzepowo-zatorowa), przewlekła choroba płuc w zaawansowanym stadium, otyłość, nieswoiste zapalenia jelit (choroba Leśniowskiego-Crohna, wrzodziejące zapalenie jelita grubego), stan po zabiegach operacyjnych, zwłaszcza w obrębie kończyn dolnych i jamy brzusznej, a także zaawansowana choroba nowotworowa. W grupie ryzyka wystąpienia zatoru w płucach znajdują się również kobiety ciężarne oraz po porodzie (w okresie połogu). Krzepliwość krwi może wzrastać u osób przyjmujących niektóre leki, m.in. hormonalne, doustne środki antykoncepcyjne.
Jak objawia się zator w płucach i jak go leczyć?
Nasilenie objawów zatorowości płucnej jest zależne od stopnia zamknięcia tętnicy płucnej (czy doszło do częściowego czy całkowitego zablokowania tętnicy), a także od ogólnego stanu zdrowia i występujących chorób. U wielu osób pierwszym objawem zatoru w płucach jest nagły, silny i kłujący ból w klatce piersiowej zlokalizowany za mostkiem. Pojawia się również narastająca duszność z towarzyszącą sinicą ciała, przyspieszony oddech, suchy kaszel oraz krwioplucie. Symptomami towarzyszącymi zatorowi płucnemu są również: przyspieszenie rytmu serca, zasłabnięcie lub omdlenia, wzmożona potliwość, uczucie niepokoju oraz spadek ciśnienia tętniczego krwi, czyli hipotonia. Do powikłań po zatorze płuc zalicza się: przewlekłą zatorowość płucną oraz zawał płuca. W skrajnych przypadkach może dojść do zatrzymania krążenia, a w konsekwencji do śmierci. Leczenie zatoru płucnego polega na podaniu leków trombolitycznych, które rozpuszczają skrzep blokujący tętnicę i przywracają prawidłowy przepływ krwi. W następnej kolejności chory otrzymuje heparynę niefrakcjonowaną, czyli preparat hamujący proces krzepnięcia krwi. Po uzyskaniu stabilizacji stanu chorego stosuje się leki będące antagonistami witaminy K, które wykazują działanie przeciwkrzepliwe (najczęściej jest to acenokumarol).